شرح
شبکه جمع‌آوری فاضلاب
شبکه فاضلاب عبارت است از سیستمی متشکل از لوله‌های فاضلاب برای انتقال فاضلاب خانگی و غیر خانگی به محل تصفیه‌خانه‌ها یا محل انبارش ، سپتیک و…. .
يکي از مهم‌ترين مسائل در حوزه مديريت شهري، جمع‌آوري و انتقال فاضلاب به خارج از محدوده شهرها و روستاهاست، حفظ محيط‌زيست، ارتقای بهداشت جوامع شهري و عوامل مختلف ديگر ازجمله ضرورت‌هايي است که منجر به احداث شبکه‌ها و تأسيسات فاضلاب شهري شده است.
نوع شبکه فاضلابرو که باهدف جمع‌آوري مؤثر فاضلاب و انتقال سريع آن به تصفيه‌خانه طراحي مي‌شود،به عواملی که در زیر آمده بستگی دارد :
1-وسعت شهر
2- سطح زندگي ساکنين
3- نوع سيستم آب‌رسانی
4- توپوگرافي منطقه
5- نوع سطوح خيابان‌ها و پياده‌روها 6- شدت و دوره بازگشت بارش
7- وضعيت اقتصادي شهر.
شبکه جمع‌آوري فاضلاب متعارف به سه دسته تقسیم میشود:
شبکه‌های فاضلاب مجزا:
در این شبکه‌ها فاضلاب و روان آب‌های سطحی به‌طور جداگانه جمع‌آوری میگردد.
شبکه‌های مرکب:
در این شبکه‌ها آب باران و فاضلاب باهم جمع‌آوری میشوند.
شبکه‌های نیمه مرکب:
در برخی شهرها که به دلیل وجود دو بخش قدیمی با کوچه‌های باریک و بخش جدید با کوچه‌های پهن امکان اجرای شبکه مجزا در همه‌جا وجود ندارد از ترکیبی از دو شبکه استفاده میگردد.
شبکه‌های فاضلاب مجزا:
در اين حالت، دو شبکه فاضلابرو، يکي براي جمع‌آوري فاضلاب بهداشتي و ديگري براي جمع‌آوري،کار گذاشته می شود. به‌‌عبارت ديگر، فاضلاب‌هاي بهداشتي و تجاري و نيز صنايع و کارگاه‌هايي که در محدوده شهر قرار دارند، به‌طور جداگانه جمع‌آوري و به تصفيه‌خانه هدايت مي‌شود. همچنين، در صورت نياز به جمع‌آوري رواناب سطحي نيز يک شبکه مجزا طراحي و اجراء مي‌شود.
در انتخاب نوع شبکه جمع آوري فاضلاب براي مناطق شهري ایران؛ بنا به دلایل زیر معمولا اولویت بـا انتخـاب شـبکه مجزا است.
– تفکیک وظایف و مسوولیت ها بین شهرداريها و شرکتهاي آب و فاضـلاب بـه نحـويکـه مسـوول جمـع آوري، انتقال و هدایت آب باران و روانابهاي شهري؛ شهرداريها بوده و وظیفه جمع آوري و دفع فاضـلاب بهداشـتی به عهده شرکتهاي آب و فاضلاب می باشد.
– میزان محدود و اندك بارندگی سالانه؛ کوتاه بودن فصل بارندگی و تعداد معدود روزهاي بارانی در سال در اکثر مناطق کشور .
– وجود سیستم جمع آوري و انتقال آب باران به صورت جوي هاي روباز و اجراي همزمان آنها با احداث معابر.
– الزام به جداسازي شبکه فاضلاب و سیستم دفع آب باران در داخل منازل با اجرایـی شـدن فصـل 16مقـررات عمومی ساختمان.
شبکه فاضلاب مرکب :
زماني که فاضلاب بهداشتي و رواناب سطحي توسط يک شبکه فاضلابرو جمع‌آوري مي‌شوند، به آن شبکه مرکب گفته مي‌شود. وقتي که جريان در يک فاضلابروي مرکب بدون رواناب سطحي باشد، جريان بدون بارش (DWF) ناميده مي‌شود. در اين نوع شبکه تنها يکسري فاضلابرو طراحي و اجراء مي‌شود، لذا ميزان جريان طراحي و در نتيجه قطر فاضلابروها بيشتر از شبکه مجزا است.
((شبکه هاي که در آن براي جمع آوري و انتقال فاضلاب و آبهاي سطحی از یک مجراي واحد استفاده میشود))
شبکه فاضلاب نیمه مرکب :
در شبکه فاضلابروي نيمه‌مجزا، فقط يکسري لوله کار‌گذاشته مي‌شود. به‌طوري‌که، علاوه بر فاضلاب بهداشتي، رواناب اوليه حاصل از شستشوي منطقه مورد نظر نيز وارد فاضلابرو مي‌شود. وقتي که جريان رواناب از حد مشخصي بيشتر شد، مقدار اضافي بر ظرفيت شبکه، توسط کانال‌هاي روباز پذيرنده تخليه مي‌شود.
((شبکه هاي که در آن براي جمع آوري و انتقال فاضلاب و آبهاي سطحی از یک مجراي واحد استفاده میشود))
شبکه جمع‌آوري فاضلاب نامتعارف(جدید) چهار دسته تقسیم میشود:
سيستم فاضلابرو ثقلی با قطر كوچك:
در فاضلابروهای ثقلي با قطر كم نيز مشابه فاضلابروهای مرسوم از عامل شيب براي انتقال فاضلاب استفاده میشود با این تفاوت كه قبل از فاضلابروی ثقلي با قطركم يك مخزن سپتيك قرار میگیرد.عمل تهنشینی كه در ابتدا در داخل تانك سپتيك انجام میشود ، بخش عمده مواد جامد فاضلاب را جدا میکند كه همين امر باعث كاهش قطر خطوط فاضلابرو میشود . لوله‌های به‌کاررفته از جنس پلاستيك سبك بوده ومي تواند در عمق نسبتاً كم قرار گیرد.در سیستم فاضلابروی ثقلي با قطركم نيازي به آدمرو نيست. در عوض در نقاطي از شبكه بايد براي تعمیر خطوط جمع‌آوری محل‌های تمیزکاری تعبيه میشود.دستگاه‌های اعلام خطردرداخل تانك سپتيك نصب میشود.تا در صورت بالا آمدن سطح آب در داخل آن‌که ناشي از هرگونه مشكلات احتمالي در داخل خطوط است. به‌ویژه آژير يا بوق خطر عوامل مربوطه را مطلع سازند.
مزایایی سيستم فاضلابرو ثقلی با قطر كوچك :
برخلاف سیستمهاي متعارف فاضلاب که قطرهاي بزرگی دارند، این روش به مسیر و راستاي مستقیم و حفاري و خاک‌برداری عمیق نیازمند نیست و ممکن است با شیب‌های مختلفی که فقط هد یک را در جهت مناسب فراهم میکند اجرا گردد. سیستم SDGSمیتواند درجاهایی که توپوگرافی زمین براي فاضلابروهای متعارف ثقلی بسیار صاف و کم شیب هست، اجرا گردد.
سیستمهايSDGSاز اجزای ذیل تشکیل یافته‌اند:
- فاضلابروها
- خطوط فرعی سرویس رسان
- خطوط جمع کننده اصلی
- دریچه‌های بازدید
- منهول‌ها
- دریچه‌های هوا (هواکش‌ها)
توصیف فرآیند
براي انتقال فاضلاب خام از ساختمان به سپتیک تانک یا جداساز باید فاضلاب‌روهایی اجرا گردد. براي جلوگیري از انسداد و گرفتگی از لوله‌های با قطر کمتر از 4اینچ نباید استفاده گردد.
سپتیک تانک‌ها از اجزاي اصلی و کلیدي سیستم SDGSهستند. این اجزا نقش اصلی در حذف جامدات قابل تهنشینی و نیز چربی و گریس از فاضلاب خام دارند. همچنین این اجزا نقش متعادل‌کننده جریان و محل تجمع و ذخیره جامدات تهنشین شده را در این سیستم دارد.
این تانک‌ها نوعاً داراي ظرفیت 1000گالن میباشند که به‌صورت مخازن بتنی پیش‌ساخته و آب‌بند و یا مخازن فایبرگلاس و مجهز به بافلهاي داخلی، در دسترس و قابل‌نصب میباشند. زمانی که قرار است براي چندین واحد مسکونی یک سپتیک در نظر گرفته شود، لازم است از سپتیکهاي با حجم بالا استفاده گردد.
خطوط فرعی سرویس رسان، پساب را از سپتیک تانک به خطوط اصلی منتقل مینماید. این خطوط غالباً داراي قطر 3تا 4 اینچ و از جنس پلاستیک میباشند. قطر این خطوط نباید از قطر خطوط اصلی بیشتر باشد. در مناطق گود و داراي ارتفاع کم براي جلوگیري از برگشت جریان در زمان پیک جریان، از شیر یک‌طرفه استفاده میشود.
خطوط اصلی، فاضلابی که در سپتیک تانک‌ها مرحله تهنشینی را گذرانده است را به ایستگاه بالابر، خطوط ثقلی متعارف و تصفیه‌خانه فاضلاب منتقل مینماید. براي مقاومت در برابر خوردگی ناشی از وجود سولفیدها در فاضلاب، نوعاً از لوله‌های پلاستیکی استفاده میگردد. حداقل قطر لوله‌ها در این خطوط 3تا 4اینچ هست. به دلیل اینکه خطوط اصلی در این سیستم ممکن است با شیب‌های متغیر اجرا گردد، حفاري و خاک‌برداری‌های عمیق معمولاً نیاز نیست. درجاهایی که لوله‌ها در زیر روسازي خیابان اجرانشده‌اند و یا در معرض بار ترافیکی نمیباشند، حداقل عمق پیشنهادي 30اینچ هست.
دریچه‌های بازدید: دریچه‌های بازدید یا منهول های غیر رایج، دسترسی را براي بازدید و نگهداری‌های دورهاي خطوط اصلی را فراهم میکنند. این دریچه‌ها معمولاً با فواصل 400تا 1000فوتی در نقاط مرتفع و در بخش‌های بالادست اتصال خطوط اصلی نصب میگردند.
شیرهاي تخلیه هوا و تهویه براي نگهداشتن شرایط جریان آزاد در خطوط اصلی نیاز هست. شیرهاي تخلیه هوا و یا دریچه‌های بازدید در نقاطی از شبکه که داراي رقوم بالاتري میباشند، نصب میگردند.
ایستگاه‌های بالابر زمانی که اختلاف ارتفاع اجازه جریان ثقلی را نمی‌دهد در جمع کننده‌های اصلی نصب میشوند. واحدهاي STEP (سیستم‌های سپتیک مجهز به پمپ) میتوانند در خطوط سرویس رسان فرعی که در رقوم پایین‌تری نسبت به خطوط اصلی قرارگرفته‌اند نصب و اجرا شوند.
معایب سيستم فاضلابرو ثقلی با قطر كوچك :
در صورتی سپتیک تانک‌ها به‌صورت دورهاي پمپاژ نشوند، سیستمهايSDGS ممکن است در معرض انسداد و گرفتگی‌های گاه‌به‌گاه قرار گیرند. با توجه به اینکه بسیاري از سپتیک تانک‌های قدیمی به‌طور کامل آب‌بند نیستند و ممکن است آب ناودان پشت‌بام و… به آن وارد شود،اتصال سپتیک تانک‌های قدیمی به سیستم‌های SDGS جدید الا احداث توصیه نمیشود.
فاضلاب سپتیک شده‌ای که به‌واسطه سیستم SDGSانتقال مییابد، میتواند مشکلات جدي تولید بو و خوردگی را براي سیستم به همراه داشته باشد. تزریق هوا یا اکسیژن و همچنین اکسیدکننده‌های شیمیایی مانند کلراین، پر اکسید هیدروژن و یا پرمنگنات پتاسیم در نقاط مختلف شبکه جمع‌آوری براي کنترل بو و خوردگی لازم و ضروري هست. مواد مقاوم در برابر خوردگی مانند لوله پلاستیکی، باید در سراسر سیستم استفاده گردد.
در حالت کلی، سیتم هاي SDGSمگر زمانی که توپوگرافی زمین به‌گونه‌ای است که از ایستگاه‌های بالابر زیادي باید در سیستم استفاده گردد، مقرون‌به‌صرفه نیست.
مزايا، معايب و موارد کاربرد سيستم فاضلابروي ثقلي با قطر کوچک (SDGS)
شبكه جمع‌آوری فاضلاب تحت‌فشار (PSS ):
در فاضلابروهاي تحت فشار به جاي تبعيت از ثقل،از نيروي توليد شده به وسيله پمپها استفاده شده فاضلاب خانهها، اماكن عمومی ، مراكـز تجاری و فاضلاب‌هـای صنعتی در يك مخـزن سپتيك جمع‌آوری و خروجی مخزن توسط يك تلمبه‌خانه به خط اصلی جمع‌آوری فاضلاب متصل میشود.از آنجا كه در فاضلابرو هاي تحت فشارازنيروي ثقل تبعيت نمي شود، لذا خطوط لوله شبكه را مي توان بدون توجه به جهت شيب درترانشه هاي باريكي قرار داده و روي آن را پوشانيد .
— در شبکه هاي تحت فشار معمولا از لوله هاي پلاستیکی استفاده میشود تا بتوان آنها را به دقت آببندي نموده و فشار داخلی شبکه را در حد معینی ثابت نگه داشت.
— در شبکه های تحت فشار لول هها معمولا بـه مـوازات سـطح زمـین و در عمـق کـم کـار گذاشـته میشوند و عمق کارگذاري آنها نیز معمولا به اندازهاي است که لوله ها را از خطر یخزدگـی و بارهـاي ترافیکـی محافظـت نماید و محدودیت دیگري در این زمینه اعمال نمیشود .
بطور کلی سیستم های فاضلابروی تحت فشار را می توان به سه دسته کلی بشرح زیر تقسیم بندی نمود:
۱–سیستم پمپاژ پساب خروجی از سپتیک تانک و پمپ رانش(STEP) :
در این نوع شبکه تحت فشار، کل فاضلاب تولیدي در ساختمانهاي مسکونی، تجاري یا اداري بـه صـورت ثقلـی وارد مخـزن سپتیک شده و از طریق تهنشینی، به سه لایه تفکیک میگردد؛ روغن و جامدات معلق در لایه بالایی قرار میگیرند، مـواد جامـد سنگین در لایه پایینی تهنشین میشوند و لایه میانی که سیالی عاري از مواد جامد است، بعـد از عبـور از یـک فیلتـر، از طریـق پمپ به درون فاضلابروي تحت فشار رانده میشود. پمپ در داخل یک چاهک تر که داخـل مخـزن سـپتیک یـا درمجـاورت آن قرار دارد، نصب میشود. سیال خروجی از فیلترِ مخزن سپتیک، به این چاهک تر تخلیه شده و بعد از رسیدن تراز سـطح آب بـه ارتفاعی معین یک حسگر یا سنسور، پمپ را فعال مینماید تا پمپاژ آغاز شود؛ با پایین افتادن سطح آب در چاهک تـر، سنسـور دوم فعال شده و پمپاژ جریان قطع میگردد. لازم به ذکر است که معمولا یک سنسور سوم نیز در چاهک تر پیشبینی میشـود که در صورت بروز مشکل در عملکرد سنسورهاي اول و دوم، فعال شده و اعلام خطر میکند.
2-سیستم مجهز به پمپ خردکننده(GS):
در این نوع شبکه تحت فشار، مخزن سپتیک وجود ندارد و براي پیش تصـفیه فاضـلاب (بـه منظـور جداسـازي از مـواد جامد) از پمپ خردکننده استفاده میشود؛ این پمپ معمولا در یک چاهک تر از جـنس پلاسـتیک قـرار گرفتـه و توسـط سنسورهاي تعبیه شده در چاهک، با تغییر سطح فاضلاب روشن و خاموش میشود. یک سنسور دیگـر نیـز وظیفـه اعـلام خطر در صورت بروز مشکل در سیستم را بر عهده دارد که وجود آن ضروري است زیرا به لحاظ حجم کوچـک چاهـک، درصورت بروز اشکال در سیستم، مشکل باید سریعا و در همان روز توسط خدمه نگهداري از تاسیسات برطرف شود.
مقایسه دو نوع سیستم (STEP,GS) :
پمپهاي مورد استفاده در هر دو سیستم، در طول نخستین سال بعد از نصب، نیاز به بازبینی و سرویس منظم دارند تا از عدم بروز مشکل در سیستم اطمینان حاصل شود؛ بعد از گذشت این مدت، ممکن است پمپهـا تـا پنج سال نیاز به سرویس نداشته باشند ولی در هر صورت بازرسی و بازبینی پمپهـا و سـایر اجـزاي سیسـتم، حداقل یک بار در سال ضروري است و میباید انجام شود.
از لحاظ میزان مصرف انرژي، این سیستمها چندان پرهزینه نیستند زیرا معمولا توان پمپهاي مـورد اسـتفاده از یک یا دو اسب بخار تجاوز ننموده و به علاوه، این پمپها تنها چند دقیقه در روز فعال میشوند. به طور کلـی در مقایسه بین این دو سیستم، مصرف انرژي در سیستم مجهز به پمپ خردکننده بالاتر است.
در هر دو سیستم به جاي آدمرو از دریچه هاي پاكسازي استفاده میشود که ابعاد کوچکتري دارند و هزینـه احداث آنها کمتري است. تعبیه دریچه پاكسازي در محل پمپها، فیلترها و تمامی بخشهاي شبکه که نیـاز به بازرسی، تعمیر و نگهداري دارند، ضروري است.
در سیستم ،STEPتخلیه مخزن سپتیک به تناوب مورد نیاز است که فواصـل زمـانی آن بسـتگی بـه شـرایط موجود و پارامترهایی از قبیل ابعاد مخزن، عادات مصرف مشترکین سیستم و تعـداد افـراد تحـت پوشـش هـر مخزن دارد. معمولا در اکثر مواقع تخلیه مخزن هر سه تا پنج سال یک بار ضرورت می یابد.
توصیف فرآیند
اجزاي سیستم فاضلاب تحت فشار میتواند به اجزاي اصلی فاضلابرو و اجزاي در محل سیستم تقسیم شود.
اجزاي اصلی این سیستم فاضلاب شامل موارد ذیل میگردد:
-خطوط اصلی فاضلابرو که معمولاً از جنس PVCو پلی اتیلن و داراي قطر بین 2تا 8اینچ میباشند. تعیین دقیق قطر به تعداد خانه هاي تحت پوشش و تأمین سرعت شستشو یعنی 2/ft sوابسته است. حداقل عمق کارگذاري لوله هاي تحت فشار 30اینچ میباشد. در محلهایی که با آب و هواي سرد و یا در جاهایی که بار ترافیکی بالا میباشد، عمق کارگذاري افزایش مییابد.
-آنجاییکه لوله هاي پلاستیکی با قطر کمتر قدري انعطافپذیر میباشند، در مواجهه با موانع قابلیت خم شدن تا حد کمی را دارند.
شیرهاي ایزوله کننده که در هر جایی از سیستم ممکن است نصب شوند. در محل اتصال 2لوله، انتهایی، در جا ییکه شیب تند است، محل پل یا عبور آبراهه، به عنوان جزئی از اجزاي طراحی مانند دریچههاي بازدید یا دبیسنجها طراحی و نصب گردند.
-دریچه هاي بازدید میتوانند در جاهایی از سیستم که تغییر قطر وجود دارد، انتهاي خطوط اصلی یا در محل اتصال لوله هاي جمع کننده فرعی نصب شوند.
شیرهاي تخلیه هوا اغلب در محلهایی از شبکه اصلی که داراي بالاترین رقوم میباشند و به منظور تخلیه هواي اضافی که ممکن است در این محل جمع شده باشند، نصب میگردند. شیرهاي هوایی که در خطوط انتقال آب مورد استفاده قرار می گیرند در این نوع سی ها قابل استفاده نمیباشند و نباید مورد استفاده قرار گیرند.
شبکه هاي تحت خلا (مکشی) :
شبكه هاي فاضلاب تحت مكش همان طوركه از اسمش پيدا است فاضلاب را از يك مكان با مكش وايجاد خلاء به مكان ديگرانتقال مي دهد. اين عمل با استفاده از يك ايستگاه پمپاژ انجام مي شود.
در شبکه هاي مکشی، فاضلاب به صورت ثقلی از محل مصرف به یک انباره موقت تخلیه شده و از آنجا توسـط نیـروي مکشیِ ایجاد شده در ایستگاه پمپاژ مرکزي با شدت زیاد به داخل شبکه اصلی کشـیده مـیشـود. شـدت نیـروي مکشـی معمولا به اندازه اي زیاد است که کلیه قطعات جامد موجود در فاضلاب را در هم میشکند و بنابراین در این نوع شـبکه هـا نیز میتوان مانند شبکه ه اي تحت فشار، از لوله هاي پلاستیکی با قطر کم استفاده نمود. . همچنـین بـه دلیـل عـدم اتکـاي سیستم به نیروي ثقل، میتوان لوله ها را در عمق کم و به موازات سطح طبیعی زمین کار گذاشـت، اگرچـه معمـولا شـیب اندکی به سمت پایین دست را براي شبکه در نظر میگیرند و هر جا که عمق لوله از حد معینی فراتر رود، از ایستگاه بـالابر استفاده میشود.
*** استفاده از این نوع شبکه معمولا تنها در مناطق مسطح یا با شیب اندك متداول است چون نیـروي مکشـی حاصـل از خلا محدوده بوده و نمیتواند فاضلاب را بیش از 6متر ارتفاع به بالا بکشد.
*** بـیشتـرین فاصـله سرشـاخه شـبکه فاضلاب تا موقعیت ایستگاه مکش بسته به شرایط توپوگرافی عموما بیش از 4کیلومتر طول نمیتواند داشته باشد.
*** در شبکه هاي تحت خلا به علت وجود نیروي مکشی شدید، معمولا رسوبگـذاري و گرفتگـی لولـه هـا رخ نمـیدهـد و بنابراین در این نوع شبکه نیازي به تعبیه آدمرو یا چاهک بازرسی نمیباشد.
*** پمپهاي خلا در ایستگاه پمپاژ مجهز به سنسور هشداردهنده یا اعلام خطر هستند؛ به علاوه بـراي مواقـع قطـع بـرق معمولا یک ژنراتور اضطراري پیشبینی میشود که وظیفه تامین انرژي مورد نیاز سیستم را بر عهـده دارد؛ بـا ایـن وجـود کنترل روزانه پمپهاي مکشی در ایستگاه پمپاژ و کنترل سالانه دریچه هاي پنوماتیک انبارههاي فاضلاب ضـروري بـوده و از اهمیت زیادي برخوردار است.
توصیف فرآیند
شبکه فاضلاب مکشی از سه سیستم تشکیل شده است :
- ایستگاه جمع آوري مرکزي 2- شبکه جمع آوري 3- تأسیسات در محل
مکش توسط ایستگاه مرکزي ایجاد و از طریق سیستم جمع آوري در سراسر منطقه تحت پوشش تسري
پیدا میکند. فاضلاب خام به واسطه لوله کشی هاي انجام شده و بصورت ثقلی به تانک نگه دارنده در محل هدایت میشوند. زمانی
که حدود 40 لیتر فاضلاب جمع آوري شد، شیر رابط مکش براي چند ثانیه باز و اجازه میدهد که فاضلاب و حجمی از هوا به داخل
خطوط فرعی و از آنجا به خطوط اصلی مکیده شود اختلاف بین فشار اتمسفریک پشت فاضلاب و فشار مکش باعث ایجاد یک
نیروي جلو برنده میشود. با قبول این موضوع که هم هوا و هم فاضلاب با هم و مشابه هم جریان پیدا میکنند، تولید سرعت بالایی میکند که از انسداد جلوگیري بعمل می آورد. با بسته شدن شیر، سیستم به حالت پایدار و متعادل برمی گردد و فاضلاب در پایین ترین
نقاط شبکه قرار میگیرند. بعد از چندین چرخه باز و بسته شدن شیرها، فاضلاب به تانک مرکزي جمع آوري فاضلاب که تحت مکش قرار دارد، میرسد. زمانی که فاضلاب در آن به یک سطح مشخصی رسید، یک پمپ فاضلاب را به خط انتقال اصلی براي انتقال به تصفیه خانه یا جداساز ثقلی پمپاژ میکند.
رابط مکش یک جزء منحصر به فرد سیستم فاضلاب مکشی میباشد. این شیرها با استفاده از کنترلهاي پنوماتیک، بصورت
اتوماتیک کار میکنند. تأسیسات در محل هیچ برقی مصرف نمیکند. شیر در یک حفره یا گودال در بالاي تانک نگه دارنده، قرار
میگیرد.
پروفیل شبکه جمع آوري استفاده از توانایی محدود نیروي رانشی )که توسط مکش ایجاد می شود( را براي انتقال جریان، با هدف
جلوگیري از حفاري زیاد را مشخص میکند. در محلهایی که شیب زمین در جهت جریان بیش از %0/2میباشد، لوله بصورت
موازي با سطح زمین احداث میشود، در غیر این صورت لوله با یک شیب به سمت پایین و حدود %0/2و تا زمانیکه لوله به عمق برود، اجرا میگردد. زمانیکه این حالت پیش می آید، یک لیفت با استفاده از 2زانویی 45درجه و یک لوله کوتاه. نوعاً این قبیل لیفتها 40 سانتی متر یا کمتر میباشند، اما در برخی حا ها لیفتهاي بزرگتري نیز استفاده میشوند. شیرهاي تقسیم معمولاً در گرههاي خطوط اصلی و با فواصل 450متر براي تسهیل رفع مشکل و تعمیرات تعبیه میشوند. خطوط سرویس یا شاخه هاي فرعی بصورت اتصال Yبه خطوط اصلی متصل می گردند.
ممکن است چندین خط اصلی به وسیله یک ایستگاه جمع آوري واحد، تحت پوشش قرار گیرند. هر یک از این خطوط اصلی مستقیماً
از طریق یک شیر تقسیم به یک تانک جمع آوري متصل می شود. هوایی که از طریق این سیستم وارد تانک جمع آوري می گردد، در
محیط اتمسفر آزاد میشود. همچنین براي بالا بردن اطمینان پذیري از 2پمپ مکش استفاده میشود. در این سیستم هم از پمپهاي id ringو هم از پمپهاي sliding vaneاستفاده میگردد. کنترل کنندههاي اتوماتیک، پمپهاي مکش را به صورت متناوب براي نگهداشتن شرایط مکش در حالت بهینه و مطلوب که معمولاً بین 6تا 7متر آب است عوض میکنند. یک دیزل ژنراتور پشتیبان براي خدمات رسانی در شرایط قطع برق در سیستم استقرار پیدا میکند. از سوي دیگر یک سیستم هشداردهنده تلفنی براي اطلاع رسانی به اپراتور در زمان بد کار کردن سیستم باید فراهم گردد.
شبکه هاي ساده شده :
در شبکه ساده شده، ضابطه حداقل قطر فاضلابروها و حداقل پوشش روي لوله ها کاهش یافته و شـیب فاضـلابروها بـه جاي ضابطه حداقل سرعت، بر مبناي تنش برشی و نیروي کششی تعیین میشود. در ایـن نـوع شـبکه، فاضـلابروها در صـورت امکـان در پیاده روها نصب میشوند تا بارهاي سنگین ترافیکی بر آنها وارد نشود و آدمروهاي شبکه نیز حذف یا سـاده تـر شـده و از تعداد آنها کاسته می شود که مجموع این اقدامات معمولا منجر به صرفه جویی در هزینه هاي اجرایی پروژه میشود. سـایر خصوصیات اصلی شبکه هاي ساده شده به شرح ذیل است.
الف- در صورت امکان، محدوده مورد نظر به چنـدین حـوزه سـرویس تقسـیم مـیشـود تـا هـر یـک از آنهـا شـبکه
جمع کننده و تصفیه خانه مربوط به خود را داشته باشند.
ب- در طراحی شبکه هاي ساده شده، دوره طرح را کوتاهتر در نظر میگیرند تا هزینه اجراي پروژه کاهش یابد.
ج- در سرشاخه هاي شبکه که میزان جریان فاضلاب کم تري است، استفاده از لوله هایی با قطر کوچـکتـر منجـر به افزایش عمق جریان و در نتیجه افزایش سرعت در لوله ها می شود که پاکسازی و خود شستشویی لول ها را بهبود می بخشد. نتایج بررسی هاي تجربی نشان میدهد که استفاده از لوله هایی به قطر 100میلیمتـر در سرشـاخه هـا مشکل خاصی در بهره برداري و نگهداري شبکه ایجاد ن نموده و هزینه هاي اجرایی را نیز کاهش میدهد.
د- به منظور تامین امکان شستشوي خودکار شبکه، به جاي ضابطه حداقل سرعت از ضابطه حداقل تنش برشی مورد
نیاز (که براي جابجایی و معلقسازي دانه ماسه بهقطر یک میلیمتر کافی است) استفاده میشود.
ه- در شبکه فاضلاب ساده شده، به جاي آدمروهاي متداول، از آدمروهایی با قطر کمتري استفاده میگردد چـون بـه علت کمتري بودن عمق کارگذاري لوله هاي شبکه و امکان استفاده از تجهیزات مدرن بهره بـرداري، دیگـر نیـازي به ورود پرسنل به داخل شبکه نم یباشد. در محل تغییر شیب یا تغییر راستاي مسیر نیز بـه جـاي آدمرو از یـک محفظه ساده مدفون در خاك استفاده می شـود. بـا ایـن وجـود، در مـوارد ذیـل اسـتفاده از آدمروهـاي سـنتی جتنابناپذیر است.
– در فاضلابروهاي عمیق (عمق بیش از 3متر).
– در خطوط فاضلابروهاي بسیار کم شیب
– در فاضلابروهای یکه داراي پله یا شیب شکن عمودي یا ریزشی هستند.
– در نقاط دبی سنجی و نمونه برداري از جریان فاضلاب
و- مشارکت و همکاري مردم در اجرا، بهره برداري و نگهداري از شبکه هاي فاضلاب ساده شده، معمولا نقـش مهمـی
در موفقیت این سیستمها ایفا می نماید که این امر باید در مرحله برنامه ریزي مورد توجه قرار گیرد.
